Λίμνες με πλαζ στην Ουγγαρία... και με τοξίνες στα Γιάννενα

Πρωϊνός Λόγος,
Η Παμβώτιδα είναι οικοσύστημα και όχι δεξαμενή υδάτων

Η συμβολή στον προβληματισμό της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών αρχών γύρω από τις απειλές και την προστασία του ευαίσθητου οικοσυστήματος της Λίμνης Παμβώτιδας μέσα από μία επιστημονική προσέγγιση ήταν, σύμφωνα με τους διοργανωτές ο σκοπός αυτής της ημερίδας.

http://www.epirusonline.gr
Απαραίτητη όσο ποτέ η πολιτική βούληση για τη λίμνη Παμβώτιδα

ΒΑΣΙΛΗΣ ΛΟΥΠΑΣ, εφημερίδα Ανεξέρτητος

Στον αρχικό του χαιρετισμό ο πρόεδρος του Τμήματος ΒΕΤ κ. Θυφρονίτης ανέφερε πως όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς γνωρίζουν και κατανοούν πως η Παμβώτιδα πάσχει, ενώ χαρακτήρισε το πρόβλημα πολυπαραγοντικό προσθέτοντας ότι δεν επιδέχεται πρόχειρες λύσεις.
«Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τη λίμνη ως οικοσύστημα, και όχι ως δεξαμενή νερού. Η κατάσταση είναι αναστρέψιμη, αν ο άνθρωπος κατανοήσει το πρόβλημα, εντοπίσει λύσεις και έχει την πολιτική βούληση να τις εφαρμόσει»

Πρωινά Νέα,
Οι αιτίες του προβλήματος και οι λύσεις...

Συμμέτοχους στην κοινωνική και επιστημονική διαβούλευση για το παρόν και το μέλλον του οικοσυστήματος της Λίμνης Παμβώτιδας θέλησαν να κάνουν όλους τους Γιαννιώτες, το Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και ο Φορέας Διαχείρισης της Λίμνης, με τη διοργάνωση μιας άκρως ενδιαφέρουσας επιστημονικής ημερίδας το πρωί του Σαββάτου, στο συνεδριακό κέντρο «Κάρολος Παπούλιας» στην Πανεπιστημιούπολη.

Ηπειρωτικός Αγων, Θύμιος Τζάλλας
Λίμνες με πλαζ στην Ουγγαρία... και με τοξίνες στα Γιάννενα

«Δεν χρειαζόμαστε επιστήμονες για να δούμε το πράσινο χρώμα μέσα στο νερό, ούτε για να καταλάβουμε την άσχημη μυρωδιά και την απώλεια της διαφάνειας μιας λίμνης». Η ουγγαρέζα καθηγήτρια Τζούντι Πάτισακ περιέγραφε στην ημερίδα για τη Βιοποικιλότητα το περασμένο Σάββατο στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων τα προβλήματα της λίμνης Μπάλατον στην πατρίδα της. Όσα όμως έλεγε ήταν φυσικό να ακούγονται οικεία στους Γιαννιώτες. Η Παμβώτιδα, τους θερινούς μήνες κυρίως, είναι ακριβώς έτσι: πράσινη, αδιαφανής και με μία απωθητική μυρωδιά. Και οι δύο λίμνες πάσχουν από το ίδιο πρόβλημα: αύξηση των θρεπτικών τους συστατικών, ευτροφισμός, τοξικά κυανοφύκη. Αυτή την εικόνα περιέγραψε και ο ομιλητής Νταγκ Τζίλμπερτ όταν ανέφερε ότι το 2006 βλέποντας τη λίμνη Λόχλεν στη Σκωτία πράσινη από τα τοξικά κυανοφύκη «χτύπησε για την τοπική κοινωνία ένα ξυπνητήρι». Αυτά τα ξυπνητήρια Γιάννενα, ενώ ηχούν εδώ και χρόνια κανείς δεν ξυπνάει.

Από το 1983

Στην Ουγγαρία παλεύουν με τον ευτροφισμό από το 1983 για να προστατέψουν τη μεγαλύτερη λίμνη της κεντρικής Ευρώπης και έναν σπάνιο τουριστικό προορισμό. Η Μπάλατον μοιάζει πολύ με θάλασσα και οι όχθες της με τουριστική πλαζ. Βρίσκεται δε στο κέντρο μιας πανέμορφης περιοχής όπου παράγεται κρασί, ενώ τα νερά είναι ιαματικά. Περίπου 2 εκατομμύρια είναι οι επισκέπτες της λίμνης ετησίως. Τα χρόνια του ψυχρού πολέμου ήταν ένα μοναδικό σημείο συνάντησης: οι Ανατολικογερμανοί μπορούσαν να την επισκέπτονται και εκεί να συναντούν συγγενείς τους από τη δυτική Γερμανία. Η χρήση όμως έφερε και την επιβάρυνση. Δεν έφταιξαν μόνο οι τουρίστες. «Η αγροτική εκμετάλλευση επιβάρυνε το νερό με συνθετικά λιπάσματα. Τα θρεπτικά συστατικά της λίμνης άρχισαν να αυξάνονται, δεν γινόταν διαχείριση αποβλήτων και λυμάτων. Ευτυχώς η λίμνη γλίτωσε από τα βιομηχανικά απόβλητα» είπε η κ. Πάτισακ απαριθμώντας ουσιαστικά και άλλα κοινά στοιχεία με την γιαννιώτικη περίπτωση.

Ο ρόλος των πολιτικών

Στην Ουγγαρία ο πολιτικός κόσμος αντιλήφθηκε τελικά το πρόβλημα -αν και χάθηκαν πολλά χρόνια με προειδοποιήσεις. Στο μεταξύ, όπως εξήγησε η κ. Πάτισακ: «η ψυχαγωγική αξία της λίμνης μειώθηκε, οι τοξίνες αυξήθηκαν, δημιουργήθηκε πρόβλημα με τα ψάρια, αλλά οι πολιτικοί δεν μας ακούγανε». Τελικά η λίμνη άρχισε να προστατεύεται. Δημιουργήθηκε μία μεγάλη δεξαμενή νερού το οποίο έρχεται από παραπλήσια ποτάμια και η οποία ουσιαστικά λειτουργεί ως χώρος φιλτραρίσματος του υπάρχοντος νερού της λίμνης. Κατασκευάστηκαν κανάλια για τη παροχέτευση των λυμάτων, δημιουργήθηκαν οι υποδομές για τη διαρκή παρακολούθησή της.

Όλα αυτά που λίγο πολύ εκκρεμούν στα Γιάννενα. Δεν πέρασε άλλωστε πολύς καιρός από το 2004, τότε δηλαδή που Αλέκος Καχριμάνης από τη θέση του νομάρχη απαντούσε στα δημοσιεύματα του «Η.Α.» για τα τοξικά κυανοφύκη επικαλούμενος παραδείγματα από θάλασσες (!) και βεβαιώνοντας ότι όλα κυλάνε ομαλά στη λίμνη. Η καθηγήτρια του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Μαρία Μουστάκα είχε μιλήσει στον «Η.Α.» το 2004 και επανέλαβε τους προβληματισμούς της εφτά χρόνια αργότερα, το περασμένο Σάββατο στην ημερίδα. Είπε ότι οι μετρήσεις για τα τοξικά κυανοφύκη στη λίμνη δείχνουν ότι τα όρια έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τις προδιαγραφές που ορίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Μεγάλη ανησυχία

Στην ημερίδα του Σαββάτου τα ανησυχητικά στοιχεία (και η απάντηση στην εξωραϊσμένη εικόνα της λίμνης που δίνει ο κ. Καχριμάνης προκειμένου να αναδείξει τις ήσσονος σημασίας πρωτοβουλίες του) τα έδωσε και ο Πρόεδρος του Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών & Τεχνολογιών Γεώργιος Θυφρονίτης: «Ψάρια όπως η τσίμα το μαρίτσι, ο τυλιανός έχουν εκλείψει. Έρευνες που πραγματοποιήθηκαν στο τμήμα μας καταδεικνύουν ότι οι τοξίνες που παράγουν τα κυανοβακτήρια μολύνουν τα λίγα εναπομείναντα ψάρια. Η βρώση τους είναι πιθανόν επικίνδυνη για την υγεία μας. Ο τουρισμός και η δραστηριότητα θα ακολουθήσει την πορεία της αλιείας αν δεν πάρουμε τα αναγκαία μέτρα. Αν δηλαδή δεν αντιμετωπίσουμε τη λίμνη ως οικοσύστημα και όχι ως δεξαμενή υδάτων. Η κατάσταση είναι αναστρέψιμη. Υπό την προϋπόθεση ότι ο άνθρωπος θα κατανοήσει τις παραμέτρους του προβλήματος, θα τις μελετήσει και θα επεξεργαστεί λύσεις τις οποίες θα εφαρμόσει με την απαιτούμενη πολιτική βούληση» είπε ο κ. Θυφρονίτης. Λίγο πολύ τα ίδια που υποστήριξε και η καθηγήτρια κ. Πάτισακ.

Ζητούνται λύσεις

Νωρίτερα είχε απευθύνει στην εκδήλωση χαιρετισμό ο Φίλιππας Φίλιος περιγράφοντας το ρόλο του νέου δήμου. «Μετά την εφαρμογή του νέου νόμου για την τοπική αυτοδιοίκηση ο δήμος έχει την απόλυτη ευθύνη για τη διαχείριση του οικοσυστήματος της λίμνης. Τυπικά δεν έχουμε το νερό. Έχουμε όμως όλον τον περιβάλλοντα χώρο. Και το νερό χαλάει από τον περιβάλλοντα χώρο». Αυτό ακριβώς επιβεβαίωσε λίγο αργότερα ο Γεώργιος Κατσαδωράκης, εκπρόσωπος του WWF τονίζοντας τη σημασία της λεκάνης απορροής και του χώρου που περιβάλλει μία λίμνη για την επιβάρυνσή της.

Ο Γιώργος Ρεκατσίνας πρόεδρος του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ηπείρου και Ιονίων Νήσων πρότεινε προς αυτή την κατεύθυνση συγκεκριμένα μέτρα: «Δρομολόγηση έργων για τη συγκράτηση φερτών στερεών, απομάκρυνση ποιμνιοστασίων και χοιροστασίων, έλεγχοι για τα μπαζώματα, εκσυγχρονισμός αρδευτικού έργου, ολοκλήρωση αποχετευτικού δικτύου της πόλης, σύνδεση του βιολογικού με παραλίμνιους δήμους του βιολογικού, επιστροφή του τμήματος που κόπηκε με το ανάχωμα, αποκατάσταση πηγών Μιτσικελίου». Πόσα πράγματα εκκρεμούν και πόσα λίγα έχουν γίνει…