ΑΓΝΑΝΤΕΥΟΝΤΑΣ ΑΠΟ ΨΗΛΑ ΤΑ ΓΙΑΝΝΙΝΑ ΚΑΙ ΤΗ ΛΙΜΝΗ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ
Αναδημοσίευση απο την εφημερίδα Πρωϊνός Λόγος (όποιος γνωρίζει την ημερομηνία ας μας ενημερώσει)
του ΝΙΚΟΥ Β.ΚΟΣΜΑ, ΛΑΟΓΡΑΦΟΥ-ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ
από http://www.epcon.gr/baseis/agr/agr/n_kosmas1.htm
"Το θέαμα της λίμνης Παμβώτιδα είναι αποκαρδιωτικό.
Συρρικνωμένη απο τις προσχώσεις δίνει την όψη ενός μεγάλου "Β'ρού" Βιρού.
Στο χωριό μου το Μιχαλίτσι με τους πολλούς κήπους, προπολεμικά στην άκρη του κάθε κήπου έφτιαχναν χωμάτινη δεξαμενή 5Χ3Χ1,50 εκ. Οταν η δεξαμενή γέμιζε απο τα νερά της πηγής, την άνοιγαν στο στενό μέρος που φράζονταν με σχιστόπλακα και με το νερό πότιζαν τα κηπευτικά. Τη χωμάτινη αυτή δεξαμενή την έλεγαν "Β'ρό", Βιρό.
Ετσι και τη λίμνη Παμβώτιδα την κατήντησαν ένα μεγάλο "Β'ρό". Και ποιοι ευθύνονται για το κατάντημα αυτό της λίμνης; Οι Δημοτικοί άρχοντες, οι Νομάρχες, οι Περιφερειάρχες, οι Βουλευτές αλλά και ο ίδιος ο λαός.
Αναπολήσαμε την προπολεμική λίμνη, που πολλές φορές κατάβρεχε την άσφαλτο της εθνικής οδού στο Πέραμα. Σήμερα εκει αντικρύσαμε ένα έκτρωμα. Μπάζωσαν τη λίμνη για να φτιάξει το Πέραμα γήπεδο. Αγριος βιασμός της φύσης και του οικοσυστήματος. Να, γιατί είπα παραπάνω ότι δεν φταίνε οι κρατούντες, αλλά και ο ίδιος ο λαός.
Απο το Πέραμα η λίμνη προχωρούσε σύρριζα στο Μιτσικέλι και έγλειφε τα σπίτια του Στρουνιού (Αμφιθέας). Στη Μονή Δουραχάνι ακουμπούσε το δρομάκι που ανηφόριζε ως την είσοδο της αυλόπορτας του Μοναστηριού. Προχωρώντας νότιζε τα σπίτια της Αρδομίστας(Λογγάδες). Σύρριζα κατάβρεχε το δρόμο της Καστρίτσας. Πίσω απο την εκκλησία της Κατσικάς, πίσω απο τον Κτηνοτροφικό σταθμό, το "Φόρο", το εξοχικό κέντρο του Μαλτέζου, όπου οι Γιαννιώτες γλεντούσαν την πρωτομαγιά. Συνεχίζοντας τον περίγυρο της η λίμνη ακουμπούσε σχεδόν τα Χάνια του Χολέβα, του Δανάκα και του Λύτρα στην Καλούτσιανη. Χάιδευε το ιερό της Αγίας Μαρίνας, τα σπίτια της Σκάλας και σε πολλά σημεία το ίδιο το Κάστρο. Στον μικρό όρμο της Κυρα Φροσύνης άφησε να ξεψυχάει ο φλοίσβος της. Ακουμπούσε το Μώλο, το Μνημείο του Μαβίλη και περνώντας πίσω απο τα σπίτια του Αη Γιώργη κατέληγε στο Πέραμα.
Εκεί που είναι σήμερα το ξενοδοχείο "DU LAC", η λεωφόρος Μακαρίου και Κατσάρη απλώνονταν μια πανέμορφη λίμνη με τον νανουριστό φλοίσβο της και το απαλό θροϊσμα του Καλαμιώνα.
Η λίμνη Παμβώτιδα επικοινωνούσε προπολεμικά με τη λίμνη της Λαψίστας, που η αποξήρανση της είναι λάθος, γιατί δεν απέδωσε την αναμενόμενη γεωργική παραγωγή. Και επι πλέον με την αποξήρανση μειώθηκαν τα αλιεύματα που στην κατοχή και κυρίως το 1940-41, στη μεγάλη πείνα, έσωσαν την πόλη."
-------------------------------------------
ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο
------------------------------------------
Πρόσφατα συναντηθήκαμε στα Γιάννινα δέκα φίλοι απο διάφορα χωριά των Ιωαννίνων. Προπολεμικά είμασταν συμμαθηταί στη γεραρά "Ζωσιμαία Σχολή" Ιωαννίνων και στη "Ζωσιμαία Παιδαγωγική Ακαδημία" Ιωαννίνων. Λάβαμε μέρος στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41 και στην Εθνική Αντίσταση. Μετά την απελευθέρωση διοριστήκαμε στη Βόρεια Ελλάδα για να διδάξουμε. Οι περισσότεροι στη Μακεδονία.
Τύχη αγαθή το έφερε, ύστερα απο 70 χρόνια , να συναντηθούμε στην πόλη που κάποτε ήταν
πρώτη στ'άρματα
στα γρόσια και στα γράμματα
και η οποία συνέβαλε τα μέγιστα στην αφύπνιση του Γένους.
Μας πληροφόρησαν ότι στο χωριό Μάζια έχουν γίνει πολλά κέντρα, καφετέριες, εστιατόρια κ.α. Ετσι πήραμε την απόφαση να ανεβούμε στη Μάζια. Συμφωνήσαμε όμως τα αυτοκίνητα της παρέας να ανηφορίζουν αργά-αργά για να απολαύσουμε, πριν απο το ηλιοβασίλεμα πάνω στη θεόγυμνη κορυφογραμμή της Ολύτσικας, το θέαμα της μαρτυρικής πόλης και της θρυλικής λίμνης.
ΓΙΑΝΝΙΝΑ
Πραγματικά το θέαμα της μακρόσυρτης πόλης πάνω στο λόφο της Κιάφας, του Ακραίου, του Αη-Γιάννη, της Κατσικάς και της Πανεπιστημιούπολης να σκαρφαλώνει με αγκομαχητό στην πλαγιά της Δουρούτης ήταν υπέροχο.
Ποτέ όμως η πόλη με το σχήμα του Δικέφαλου αετού, που είχε στα μαθητικά μας χρόνια, αναρριχήθηκε σαν σαύρα και ξάπλωσε νωχελικά στους παραπάνω λόφους; Και το κακό δεν σταμάτησε εδώ. Η πόλη έγινε και κατακτητής. Με τις προσχώσεις προχώρησε μέσα στη λίμνη και κατέκτησε μεγάλο μέρος αυτής. Δυστυχώς το ανάθεμα, γιατί σαν ανάθεμα πρόκειται, έγινε απο τους "φωστήρες" κυβερνήτες μας. Μετά τη λήξη του εμφυλίου πολέμου φρόντισαν να συγκεντρώσουν τους νεοέλληνες σε δέκα μεγάλα αστικά κέντρα. Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Καβάλα, Αλεξανδρούπολη, Κοζάνη, Λάρισα, Βόλο, Γιάννινα, Πάτρα, Ηράκλειο. Ολη η ύπαιθρος Ελλάδα, που προπολεμικά έσφυζε απο ζωή ερημώθηκε. Ετσι φτάσαμε σήμερα στο εκπληκτικό φαινόμενο απο τα 10.000.000 που έχει όλη η Ελλάδα τα 4.500.000 να στοιβάζονται και να ασθμαίνουν στην Αθήνα και τα υπόλοιπα στις υπόλοιπες πόλεις. Και το κακό όμως δεν σταματά εδώ. Στα χωριά που είχαν μείνει λιγοστοί συνταξιούχοι γέροι, τώρα με τις πυρκαγιές που βάζουν οι έμποροι της γης και οι οικοπεδοφάγοι, και που χαϊδεύει το Αθηναϊκό κρατικοκομματικό κράτος, θα πάρουν κι αυτοί τα μάτια τους, όσοι βέβαια γλυτώσουν απο τη λαίλαπα της φωτιάς και θα φύγουν. Και η ύπαιθρος; Ερημη. Παντέρημη. Ισως να βρεθεί και ο ποιητής που θα γράψει:
Στης Ελλάδας την ολόμαυρη ράχη
καρβουνιάζονται γρηές και γέροι
χωρίς αμάχη.
ΛΙΜΝΗ ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ
Το θέαμα της λίμνης Παμβώτιδα είναι αποκαρδιωτικό.
Συρρικνωμένη απο τις προσχώσεις δίνει την όψη ενός μεγάλου "Β'ρού" Βιρού.
Στο χωριό μου το Μιχαλίτσι με τους πολλούς κήπους, προπολεμικά στην άκρη του κάθε κήπου έφτιαχναν χωμάτινη δεξαμενή 5Χ3Χ1,50 εκ. Οταν η δεξαμενή γέμιζε απο τα νερά της πηγής, την άνοιγαν στο στενό μέρος που φράζονταν με σχιστόπλακα και με το νερό πότιζαν τα κηπευτικά. Τη χωμάτινη αυτή δεξαμενή την έλεγαν "Β'ρό", Βιρό.
Ετσι και τη λίμνη Παμβώτιδα την κατήντησαν ένα μεγάλο "Β'ρό". Και ποιοι ευθύνονται για το κατάντημα αυτό της λίμνης; Οι Δημοτικοί άρχοντες, οι Νομάρχες, οι Περιφερειάρχες, οι Βουλευτές αλλά και ο ίδιος ο λαός.
Αναπολήσαμε την προπολεμική λίμνη, που πολλές φορές κατάβρεχε την άσφαλτο της εθνικής οδού στο Πέραμα. Σήμερα εκει αντικρύσαμε ένα έκτρωμα. Μπάζωσαν τη λίμνη για να φτιάξει το Πέραμα γήπεδο. Αγριος βιασμός της φύσης και του οικοσυστήματος. Να, γιατί είπα παραπάνω ότι δεν φταίνε οι κρατούντες, αλλά και ο ίδιος ο λαός.
Απο το Πέραμα η λίμνη προχωρούσε σύρριζα στο Μιτσικέλι και έγλειφε τα σπίτια του Στρουνιού (Αμφιθέας). Στη Μονή Δουραχάνι ακουμπούσε το δρομάκι που ανηφόριζε ως την είσοδο της αυλόπορτας του Μοναστηριού. Προχωρώντας νότιζε τα σπίτια της Αρδομίστας(Λογγάδες). Σύρριζα κατάβρεχε το δρόμο της Καστρίτσας. Πίσω απο την εκκλησία της Κατσικάς, πίσω απο τον Κτηνοτροφικό σταθμό, το "Φόρο", το εξοχικό κέντρο του Μαλτέζου, όπου οι Γιαννιώτες γλεντούσαν την πρωτομαγιά. Συνεχίζοντας τον περίγυρο της η λίμνη ακουμπούσε σχεδόν τα Χάνια του Χολέβα, του Δανάκα και του Λύτρα στην Καλούτσιανη. Χάιδευε το ιερό της Αγίας Μαρίνας, τα σπίτια της Σκάλας και σε πολλά σημεία το ίδιο το Κάστρο. Στον μικρό όρμο της Κυρα Φροσύνης άφησε να ξεψυχάει ο φλοίσβος της. Ακουμπούσε το Μώλο, το Μνημείο του Μαβίλη και περνώντας πίσω απο τα σπίτια του Αη Γιώργη κατέληγε στο Πέραμα.
Εκεί που είναι σήμερα το ξενοδοχείο "DU LAC", η λεωφόρος Μακαρίου και Κατσάρη απλώνονταν μια πανέμορφη λίμνη με τον νανουριστό φλοίσβο της και το απαλό θροϊσμα του Καλαμιώνα.
Η λίμνη Παμβώτιδα επικοινωνούσε προπολεμικά με τη λίμνη της Λαψίστας, που η αποξήρανση της είναι λάθος, γιατί δεν απέδωσε την αναμενόμενη γεωργική παραγωγή. Και επι πλέον με την αποξήρανση μειώθηκαν τα αλιεύματα που στην κατοχή και κυρίως το 1940-41, στη μεγάλη πείνα, έσωσαν την πόλη. Δεν θα είναι καθόλου παράνομο εαν ξαναδημιουργηθεί η λίμνη της Λαψίστας. Να φραχτεί το άνοιγμα που έφυγαν τα νερά και έτσι να ξαναδημιουργηθεί η λίμνη και το οικοσύστημα που υπήρχε.
Μια παρόμοια περίπτωση αντιμετωπίζεται στο νομό Θεσσαλονίκης, που υπηρέτησα και συγκεκριμένα στην επαρχία Λαγκαδά. Εκει στο οροπέδιο του Σοχού υπήρχαν δυο "βρωμολίμνες" όπως τις έλεγαν οι κάτοικοι των γύρω χωριών. Επι κυβερνήσεως Παπάγου Νομάρχης Θεσσαλονίκης ήταν ένας απόστρατος ταξίαρχος Ιωάννης Καραμπότσος. Αυτός προχώρησε στην αποξήρανση των "βρωμολιμνών", για να δοθούν εδάφη να μην αποδώσουν την αναμενόμενη παραγωγή. Τώρα επικρατεί η σκέψη να φραχτεί το άνοιγμα που έφυγαν τα νερά και να ξαναδημιουργηθούν οι λίμνες με το οικοσύστημα που υπήρχε.
Το μέλλον της λίμνης δεν το προβλέπω να είναι ευοίωνο. Οι κλιματολογικές συνθήκες δεν ευνοούν. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η άνοδος της θερμοκρασίας και η ανομβρία είναι δυσμενείς παράγοντες. Ηδη ο Γιαννιώτικος τύπος έγραψε ότι φέτος η στάθμη της λίμνης έπεσε 0.95εκ. Εαν του χρόνου πέσει πάλι 0.95 εκ. και τον άλλο χρόνο άλλα 0.95 εκ., τότε πολύ φοβάμαι ότι θα μείνει μόνο το τμήμα απο το νησί ως τους Λογγάδες και ως το δρόμο της Καστρίτσας, που έχει και το μεγαλύτερο βάθος. Το δε άλλο τμήμα να μεταβληθεί σε βάλτο.
Η σωτηρία της; Με σήραγγα στο Δρίσκο να διοχευτούν στη λίμνη νερά του Αράχθου και του Καλαρρύτικου.
No comments:
Post a Comment