Τα φυτοφάρμακα αφανίζουν τα... ψάρια και τα πουλιά

Το Βήμα, ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΜΠΙΤΣΙΚΑ - ΜΑΧΗ ΤΡΑΤΣΑ
Ολόκληρο το άρθρο εδώ

Υψηλός τοξικός κίνδυνος από φυτοφάρμακα απειλεί να εξαφανίσει ψάρια και άλλους υδρόβιους οργανισμούς σε μεγάλα ποτάμια της χώρας μας. Πέστροφες και κυπρίνοι, οστρακόδερμα, όπως οι ποταμίσιες καραβίδες, αργοπεθαίνουν εξαιτίας της ανεξέλεγκτης χρήσης χημικών ουσιών στις αγροτικές καλλιέργειες. Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία πρόσφατων ερευνών που παρουσίασαν την περασμένη εβδομάδα οι επιστήμονες κατά τη διάρκεια του 20ού Πανελληνίου Συνεδρίου Χημείας στα Ιωάννινα.
Ψάρια επιβαρημένα με υψηλές συγκεντρώσεις επικίνδυνων ουσιών εντοπίστηκαν στους ποταμούς Αξιό, Εβρο και Στρυμόνα. Διαπιστώθηκε επίσης ότι ισχυρή είναι η τοξική επίδραση εντομοκτόνων σε ζωοπλαγκτόν και καραβίδες των ποταμών Αλιάκμονα, Καλαμά, Λούρου καθώς και στη λίμνη Παμβώτιδα των Ιωαννίνων. Τα επίπεδα συγκεντρώσεων φυτοφαρμάκων που ανιχνεύθηκαν στους υδατικούς οργανισμούς σχετίζονται με θνησιμότητα και μειωμένη αναπαραγωγή. Τα κατάλοιπα γεωργικών φαρμάκων όμως «χτυπούν» μέσω της τροφικής αλυσίδας και τα πουλιά - οδηγούνται στον θάνατο σε παραλίμνιες ή παραποτάμιες περιοχές της Ελλάδας - και είναι δυνατόν μέσω της διατροφής να φθάσουν και στον άνθρωπο.

Ενα πρωινό του περασμένου Αυγούστου κάτοικοι στις παρόχθιες περιοχές του ποταμού Καλαμά, στον Νομό Ιωαννίνων, δεν πίστευαν στα μάτια τους βλέποντας νεκρές καραβίδες να γεμίζουν τα νερά του ποταμού - το περιστατικό συνέβη λίγο πριν από τη Γιορτή της Καραβίδας στην περιοχή. Οι αναλύσεις δειγμάτων νερού από τους παραποτάμους τού Καλαμά, Λεμπούσδα και Γορμό, ανέδειξαν το πρόβλημα της ρύπανσης από υπολείμματα φυτοφαρμάκων. (...)

H συγκέντρωση των τοξικών ουσιών βρέθηκε σε τόσο υψηλά επίπεδα στον Αξιό, στην Παμβώτιδα, στον Εβρο, στον Καλαμά κ.α., ώστε ενδέχεται να εξαφανισθούν ζωοπλαγκτόν και ψάρια. (...)

Η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων απειλεί και τα υδρόβια πουλιά (πελαργούς, πελεκάνους, φοινικόπτερα κ.ά.). Οπως καταδεικνύει άλλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Αιγαίου, σε αρκετά δείγματα ιστών (ήπαρ και λίπος) οι συγκεντρώσεις οργανοχλωριωμένων παρασιτοκτόνων είναι τόσο υψηλές που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσουν τα πουλιά στον θάνατο. (...)

Στα δείγματα ιστών των υδρόβιων πτηνών βρέθηκαν και πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCB, γνωστά και με την εμπορική ονομασία κλοφέν). Τα επίπεδα συγκεντρώσεών τους ήταν μικρότερα από αυτά που σχετίζονται με θνησιμότητα και μειωμένη αναπαραγωγή. Αντιθέτως, σε μερικές περιπτώσεις οι συγκεντρώσεις τους βρέθηκαν σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά που προκαλούν επιπτώσεις στα υδρόβια πουλιά.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της επιστημονικής ομάδας (Θ. Σακελλαρίδης, I. Κωνσταντίνου, Δ. Χελά, Δ. Λαμπροπούλου, A. Δήμου, T. Ακριώτης και Τ. Αλμπάνης), υψηλές συγκεντρώσεις οργανοχλωριωμένων παρασιτοκτόνων και πολυχλωριωμένων διφαινυλίων σχετίζονται με διαταραχές στη γονιμότητα και στην ανάπτυξη, με τη λέπτυνση του κελύφους των αβγών ακόμη και με θνησιμότητα.